onbenut arbeidspotentieel

In tijden van arbeidsmarktkrapte, zoals in bijna alle sectoren, wordt gekeken naar alle mogelijkheden om de krapte op te vangen. Eén van die mogelijkheden is het optimaal benutten het arbeidspotentieel. Het onbenut arbeidspotentieel (mensen die werk zoeken en direct beschikbaar zijn, deeltijders die meer willen en kunnen werken, mensen die niet actief op zoek zijn naar werk maar wel beschikbaar zijn, of mensen die wel actief op zoek zijn, maar momenteel niet beschikbaar) kunnen een deel van het tekort aan arbeidskrachten opgevangen. Maar hoe groot is deze groep daadwerkelijk en hoe is deze opgebouwd? En hoe zit dat per regio? In dit artikel gaan we dieper in op de ontwikkeling en samenstelling van het onbenut arbeidspotentieel. Via de visualisaties kunt u bekijken hoe de ontwikkeling en samenstelling van het onbenut arbeidspotentieel zich in de afgelopen jaren heeft ontwikkeld in uw regio. 

Onbenut arbeidspotentieel in de afgelopen 10 jaar

Onderstaande visualisatie toont aan dat het onbenut arbeidspotentieel op landelijk niveau in de afgelopen tien jaar bijna gehalveerd is. In 2024 waren er 1.166.000 mensen die tot het onbenut arbeidspotentieel behoorden tegenover 2.078.000 mensen in 2014. Het afgelopen jaar is het onbenut arbeidspotentieel afgenomen met -1,4%. Op regionaal niveau zien we gedurende de afgelopen tien jaar over het algemeen ook een zeer sterke afname. Benieuwd hoe sterk de afname in jouw provincie of regio is, en hoeveel mensen nu nog tot het onbenut arbeidspotentieel horen? Bekijk het via de filtermogelijkheid in onderstaande grafiek. 

Via de filters kunt u de gegevens bekijken voor uw regio. Het onbenut arbeidspotentieel bestaat uit onderbenutte deeltijders, werklozen en semi-werklozen (mensen die beschikbaar zijn voor werk, maar niet gezocht hebben, of mensen die gezocht hebben, maar niet beschikbaar zijn).

opbouw van het onbenut arbeidspotentieel

Het onbenut arbeidspotentieel is opgebouwd uit onderbenutte deeltijders, werklozen en semi-werklozen. Onderstaande visualisatie laat zien hoe het onbenut arbeidspotentieel in de afgelopen jaren was opgebouwd. In 2024 bestond bijna de helft van het onbenut arbeidspotentieel in Nederland uit onderbenutte deeltijdwerkers (510.000). De groep werklozen bestond uit 372.000 mensen en de semi-werklozen 284.000 mensen. Op regionaal/provinciaal niveau zien we soortgelijke verhoudingen.

Via de filters kunt u de gegevens bekijken voor uw regio. De onderbenutte deeltijdwerkers zijn personen met betaald werk in deeltijd (minder dan 35 uur) die meer uren willen werken en daarvoor beschikbaar zijn. De werklozen (lees: werkloze beroepsbevolking) zijn personen zonder betaald werk die recent naar werk gezocht hebben en daarvoor direct beschikbaar zijn. Semi-werklozen zijn personen zonder betaald werk die recent naar werk hebben gezocht, maar niet direct beschikbaar zijn, of die niet recent hebben gezocht maar wel direct beschikbaar zijn.

Waarom is dit belangrijk?

Het inzichtelijk krijgen van data over het onbenut arbeidspotentieel is essentieel voor het ontwikkelen van effectieve beleidsmaatregelen, omdat het helpt om de omvang, kenmerken en oorzaken van onderbenutting in de arbeidsmarkt te begrijpen. Door regionale data inzichtelijk te maken, kunnen beleidsmakers lokaal maatwerk leveren en ervoor zorgen dat de juiste interventies worden ingezet. 

let op bij het interpreteren van data over het onbenut arbeidspotentieel 

Ruwe cijfers zijn het beginpunt bij datagedreven werken, maar denk altijd goed na over wat de cijfers betekenen en wat je er beleidsmatig mee kunt. Jongeren vormen bijvoorbeeld een zeer grote groep binnen het onbenut arbeidspotentieel en zijn wellicht te bewegen om (meer uren) te werken. Besef echter dat een substantieel deel van deze groep nog bezig is met een opleiding en dat zij slechts beperkt meer uren kunnen werken. Het is wellicht mogelijk om 12 uur per week te gaan werken i.p.v. 8 uur, maar het is vaak niet realistisch om te verwachten dat een student een sprong maakt van 8 uur naar een voltijd dienstverband. Bovendien hebben studenten vaak een bijbaan in de horeca en toeristensector, waardoor ze niet per se aan de slag kunnen (of willen) in een sector waarin een grote personeelsbehoefte is.

De diepte in met onbenut arbeidspotentieel

Hoewel het arbeidsmarktplatform standaard al verschillende grafieken bevat over het onbenut arbeidspotentieel, zijn we voor de InZicht edities van Zeeland, Haaglanden, Brainport Eindhoven en Rijnmond nog dieper op het onderwerp ingegaan met een verkenning (Zeeland, Haaglanden, Zuidoost-Brabant, Rijnmond). Op deze verkenningen vind je o.a. een interactief dashboard en een handige infographic met samenvatting die allerlei facetten van het onbenut arbeidspotentieel uitlicht voor beleidsmakers en bestuurders. Kortom, of je nu een werkgever, arbeidsmarktprofessional of beleidsmaker bent, deze verkenningen bieden waardevolle stuurinformatie. Ben je benieuwd Voor meer informatie of om de mogelijkheden te bespreken voor regionale verkenningen, neem gerust contact op met ons via arbeidsmarktinzicht@etil.nl.